การวัดลานสายตา[1](อังกฤษ: perimetry, campimetry) เป็นวิธีหนึ่งที่ใช้ทดสอบลานสายตา[2]เป็นการวัดความไวแสงในระดับต่าง ๆ ของลานสายตาอย่างเป็นระบบ โดยคนไข้จะส่งสัญญาณเมื่อเห็นเป้าหมายที่ใช้ทดสอบปรากฏบนพื้นหลังจอโดยเฉพาะ ๆแล้วทำภาพและให้ค่าจุดต่าง ๆ ในลานสายตา โดยเฉพาะส่วนรอบนอกสุดภาษาอังกฤษเรียกชื่อว่า perimetry เพราะเป็นการวัด perimeter (เส้นขอบ) ของลานสายตา

เครื่องวัดลานสายตาอัตโนมัติมีใช้อย่างกว้างขวาง การประยุกต์ใช้รวมทั้งใช้ตรวจวินิจฉัยโรค เป็นส่วนของการสอบเข้างาน ใช้ประเมินสมรรถภาพทางตา ใช้ตรวจคัดโรคภายในสถาบันการศึกษาหรือภายในชุมชน เป็นส่วนของการตรวจคัดทหาร และเพื่อระบุความพิการ[3]

รูปแบบเครื่องวัด

เครื่อวัดลานสายตาโกลด์แมนน์ (Goldmann Perimeter)Tangent screenเป็นเครื่องวัดที่ง่ายสุด เพราะใช้เพียงแค่จอตั้งคือ tangent screen[4] ตรวจโดยแสดงหมุดปักขนาดต่าง ๆ ที่ติดกับไม้ดำ ซึ่งอาจเลื่อนไปมาได้ และจะทำกับฉากหลังเป็นสีดำ[4] หมุดปักที่เป็นตัวกระตุ้นอาจเป็นสีขาวหรือเป็นสีอื่น ๆ[4]เครื่องวัดลานสายตาโกลด์แมนน์ (Goldmann Perimeter)เครื่องวัดลานสายตาโกลด์แมนน์เป็นเหมือนหม้อทรงกลมที่ตั้งอยู่หน้าคนไข้ตามระยะที่กำหนด[4] ผู้ตรวจจะแสดงแสงที่ใช้ตรวจในขนาดและความสว่างต่าง ๆ แสงอาจเลื่อนเข้ามาตรงกลางจากขอบนอก (kinetic perimetry) หรืออาจจะอยู่กับที่ (static perimetry) วิธีนี้สามารถตรวจการเห็นรอบนอกอย่างสมบูรณ์ และได้ใช้มาหลายปีเพื่อติดตามความเปลี่ยนแปลงทางสายตาของคนไข้โรคต้อหิน[4] อย่างไรก็ดี ปัจจุบันแพทย์มักใช้เครื่องวัดแบบอัตโนมัติการวัดลานสายตาอัตโนมัติ (Automated perimetry)การวัดลานสายตาอัตโนมัติใช้แสงกระตุ้นที่เครื่องเป็นตัวเคลื่อนที่ คนไข้ระบุว่าเห็นแสงโดยกดปุ่ม การใช้พื้นหลังเป็นสีขาวและแสงกระตุ้นที่เพิ่มความสว่างเป็นขั้น ๆ เรียกว่า การวัดลานสายตาแบบ "white-on-white" เป็นวิธีการวัดที่ใช้มากที่สุดทางคลินิก และในงานทดลองที่ต้องวัดการเสียลานสายตา[5] แต่ความไวของการวัดเช่นนี้ค่อนข้างต่ำ และการกระจายของค่าวัด (variability) ก็ค่อนข้างสูง ดังนั้น อาจต้องเสียเซลล์รับแสงถึง 25-50% กว่าเครื่องจะตรวจจับความเปลี่ยนแปลงได้[5] วิธีนี้ปกติใช้เพื่อตรวจจับจุดบอดในระยะต้น ๆ คนไข้จะนั่งหน้าโดมเว้าเล็ก ๆ ที่ประกอบกับเครื่องโดยมีเป้าสายตาอยู่ตรงกลาง คนไข้จะวางคางบนที่วาง ปิดตาข้างที่ไม่ได้ตรวจ มีปุ่มสำหรับกด เจ้าหน้าที่จะให้คนไข้นั่งข้างหน้าโดมและมองที่เป้าหมายตรงกลาง คอมพิวเตอร์จะเป็นตัวส่องแสงไปยังจุดต่าง ๆ ภายในโดม ซึ่งคนไข้ควรกดปุ่มเมื่อเห็นแสง คอมพิวเตอร์จึงสามารถสร้างแผนที่และระบุลานสายตาของคนไข้[6][7]Microperimeterเครื่องนี้ใช้ประเมินการทำงานของจุดภาพชัด (macular) ภายในตาด้วยคอมพิวเตอร์